Spojler na samym wstępie: ma sens. Zależy to jednak od miliona czynników (np. stopnia zaawansowania choroby, indywidualnych skłonności chorego, pory dnia, motywacji i nastawienia opiekuna, rodzaju projektu) – dlatego jedyne, co możesz zrobić, by to sprawdzić, to… po prostu spróbować! Nie masz zbyt wiele do stracenia – zwłaszcza, że projekt, o którym będzie ten wpis jest naprawdę multi niskobudżetowy.

Czego potrzebujesz, aby zrobić projekt z osobą chorą na Alzheimera?

1. Pomysł

Po pierwsze – pomysłu. Inspiracją dla nas stał się 3-letni Dominik, który nie zna jeszcze wszystkich liter, ale bardzo lubi wiersz Juliana Tuwima „Abecadło”. Postanowiłyśmy więc przygotować przedstawienie na podstawie tego utworu:

Abe­ca­dło z pie­ca spa­dło,
O zie­mię się hu­kło,
Roz­sy­pa­ło się po ką­tach,
Strasz­nie się po­tłu­kło:
I — zgu­bi­ło kro­pecz­kę,
H — zła­ma­ło kła­decz­kę,
B — zbi­ło so­bie brzusz­ki,
A — zwich­nę­ło nóż­ki,
O — jak ba­lon pę­kło,
aż się P prze­lę­kło.
T — da­szek zgu­bi­ło,
L — do U wsko­czy­ło,
S — się wy­pro­sto­wa­ło,
R — pra­wą nogę zła­ma­ło,
W — sta­nę­ło do góry dnem
i uda­je, że jest M.

2. Plan działania

Nikomu oczu mydlić nie będziemy. Pomysł to tak naprawdę niewiele. Wiadomo na jakim poziomie możemy dyskutować z naszymi podopiecznymi – no nie możemy. Nie wytłumaczymy im więc, czego będziemy potrzebować i nie poprosimy, aby przygotowali materiały, z których będziemy korzystać. Musimy mieć solidny plan, w jaki sposób podejść do działania, żeby osiągnąć w tej materii wspólny sukces.

Jakich materiałów będziesz potrzebować?

By przygotować litery, które będą jednocześnie kukiełkami amatorskiego teatru w sztuce pt. „Abecadło”, potrzebujecie:

– kartonu o wymiarach mniej więcej 2m x 1m,

– noża do cięcia kartonu albo solidnych nożyczek,

– nożyczek do cięcia papieru i taśmy,

– taśmy dwustronnej albo przezroczystej (baaaaardzo dużo taśmy),

– ołówka i kredek,

– kartek białych i kolorowych (my wykorzystaliśmy takie w formacie A4),

– 13 kijków (np. bambusowych) o długości mniej więcej 1m.

Co przygotować samodzielnie, a z czym możecie działać wspólnie (Ty i Twój podopieczny)?

Narysowanie i wycięcie dużych liter z kartonu zajmuje dość sporo czasu i jest wymagające fizycznie (gruby karton ciężko się tnie). Ten etap warto potraktować jako „przygotowawczy” – podopieczny raczej takich akcji nie wytrzyma, chyba że akurat… bo jak powszechnie wiadomo, jedyne co   w i a d o m o   w przypadku Alzheimera to – że nigdy nie wiadomo.

CZAS TRWANIA: jeden wieczór – około godziny do półtorej

Łączenie ze sobą kartek A4 za pomocą taśmy, odrysowywanie liter od kartonowych szablonów, wycinanie tych liter, kolorowanie ich (jeśli nie są wycięte z kolorowego papieru) oraz przyklejanie tak przygotowanych „nakładek” do kartonowych szablonów – te wszystkie czynności we współpracy z podopiecznym sprawdziły się super.

CZAS TRWANIA: jedno przedpołudnie – około 2 godzin (minęło jak z bicza strzelił!)

Przyklejanie kijków bambusowych do gotowych liter i kropeczki (nad „i”) – ta praca wykonana została samodzielnie.

CZAS TRWANIA: jeden wieczór – około godziny do półtorej

Przygotowanie teatrzyku dla dzieci – stołu przykrytego kocem oraz zaplecza dla „aktorów” (takiej nazwijmy to „bazy”, aby dzieci oglądające przedstawienie miały wrażenie, że literki poruszają się same), poukładanie krzeseł dla publiczności – na tym etapie osoba z Alzheimerem również może być niezwykle pomocna, jeśli tylko będzie czuła się bezpiecznie (wprowadzana w każdą kolejną czynność delikatnym tonem głosu, bez pośpiechu, z wykorzystaniem techniki „dłoń pod dłoń”).

CZAS TRWANIA: około 30 minut

Do wykonania przedstawienia będą potrzebne dwie osoby. Podopieczny zasili publiczność (w towarzystwie opiekuna oczywiście) – przedstawienie jest krótkie, dlatego nie zdąży się znudzić.

CZAS TRWANIA: około 5 minut

Przedstawienie można zakończyć miłą dla ucha muzyczną interpretacją „Abecadła” autorstwa Cezika (literki mogą sobie przecież trochę potańczyć z naszym podopiecznym i z dzieciaczkami). Podstawowa zasada: nic na siłę!

I nie za głośno – zbyt duży harmider może przestraszyć naszego Bliskiego z Alzheimerem, który niejednokrotnie słyszy w specyficzny sposób, jakby wszystkie dźwięki z otoczenia nagle nałożyły się na siebie, co wywołuje nieprzyjemne uczucie zagubienia.

CZAS TRWANIA: około 3 minut

3. Pozytywne nastawienie na czas wspólnej pracy

Jasna sprawa, że to, czy podopieczny podejmie z Tobą współpracę – w dużej mierze zależy od niego samego: od jego humoru w danym dniu, formy fizycznej, stanu ogólnego, być może pogody, wydarzeń, które poprzedziły waszą wspólną chwilę z projektem „Abecadło”. Jednak nie bez znaczenia jest również Twoje nastawienie: ton głosu, opanowanie, czytelne pokazywanie w jaki sposób wykonujesz daną czynność, podążanie za chorym. W tle może płynąć spokojna muzyka. Jeśli dostrzegasz zmęczenie Bliskiego z Alzheimerem – zróbcie przerwę na wspólną herbatę.

Z naszych obserwacji:

• M. chętnie sklejała ze sobą trzy kartki A4 (oczywiście ja kleiłam, a M. np. zaginała boki taśmy, przytrzymywała kartki lub odcinała ten pasek taśmy, który wystawał za kartkę) – tak przygotowana duża kartka wystarczała, aby odrysować na niej przygotowaną z kartonu literę,
• M. chętnie obrysowywała ołówkiem kartonowy szablon litery na przygotowanej wcześniej kartce papieru (oczywiście często to ja wodziłam ołówkiem po kartce, ale kiedy M. spasowało, również rysowała linię wzdłuż obramowania literki),
• M. chętnie wycinała tak odrysowaną literę (oczywiście wycięła np. jedną prostą linię, a ja docinałam resztę, ale to nie przeszkadzało jej w tym, by fascynować się tym, co robimy),
• M. chętnie malowała kredką tak wyciętą literę (oczywiście malowałam razem z nią i wymalowywałam 90% litery, ale bardzo miło się tak wspólnie spędzało czas),
• M. trzymała  wymalowaną literkę na kartonowym szablonie tak, bym mogła ją przyklejać taśmą (korzystałam ze zwykłej przezroczystej taśmy o szerokości około 1 cm – podcinałam ją jak mi pasowało lub podcinałyśmy ją razem z M. – bez jakiegoś szczególnego planu),
• Kiedy zakończyłyśmy pracę nad daną literą – M. mówiła głośno np.: – „W” jak Władysław, – „U” – jak Urszula. Zupełnie z własnej woli to mówiła i to też było super, bo można było odczuć, że JEST KOMUNIKACJA!!!

4. WYZBYCIE SIĘ PERFEKCJONIZMU

Trochę tak, jak przy współpracy z dzieckiem (choć o niebo trudniej – wiadomo!). Nie ma co zakładać, że wyjdą z takiego projektu cuda. Po prostu – raz krzywo się narysuje, innym razem dotnie się nie tak, jak powinno, tu i tam sklei się lekko jarmarcznie i kiczowato, ale co z tego? Liczy się fakt, że wspólnie zrobi się coś nieszablonowego – coś, co na dodatek, w naszym przypadku, mocno propsowały dzieciaki w wieku: 1-6 lat.

Hakuna matata!